مورینگا سرطان را درمان می کند؟

آیا مورینگا اولیفیرا سرطان را درمان می کند؟!

بسیاری از مردم با تماس با ما سعی داشتند بفهمند که آیا مورینگا اولیفیرا سرطان را درمان می کند یا خیر،ما سعی کردیم در این پست حقیقت این ماجرا را در اختیار شما بگذاریم.

تحقیقات زیادی روی اثرات ضد سرطانی و درمانی مورینگا اولیفیرا در دنیا انجام شده است و تعداد زیادی نیز در حال انجام است. چکیده این مقاله ها می گوید که اثرات ضعیفی از مورینگا اولیفیرا در درمان سرطان مشاهده شده است ، یعنی شانس ضعیفی وجود دارد که مورینگا اولیفیرا بتواند سرطان را درمان کند و اثرات آن را به کلی از بین ببرد هر چند که در چند گزارش این قضیه ادعا شده که مورینگا اثرات درمانی روی سرطان داشته است.

تحقیقات انجام شده بر روی مورینگا اولیفیرا نشان می دهد که این گیاه هرچند نشانه های ضعیفی در درمان سرطان دارد اما در پیشگیری از سرطان تا حد زیادی موثر خواهد بود.

 

ما همه دریافت ها بر این باورند که با توجه به مواد مغذی سرشار در مورینگا و اثرات ضد تکثیری مشاهده شده در آزمایشات مورینگا اولیفیرا میتواند در پیشگیری از سرطان و تکثیر سلولی بسیار موثر باشد .

به دیگر سخن قرار دادن مورینگا در وعده ی غذایی برای پیشگیری از سرطان موثر است . البته در عدم ابتلا به سرطان دوری از عوامل سرطان زا که هر ساله توسط انجمن پزشکی جهانی WMA با آدرس اینترنتی WMA.netمشخص میشوند عامل مهمی است که نباید فراموش گردد.

یکی از عوامل موثر در پیشگیری از سرطان دوری از سیگار است، اگر سیگار می کشید پیشنهاد 

می گردد سریعا آن را ترک کنید!

با آرزوی سلامتی جسمی و روحی برای شما.

ایران مورینگا

در ادامه ترجمه مقاله ای در همین مورد برای علاقه مندان گذاشته می شود.

(استفاده از ترجمه فقط با ذکر منبع)

ترجمه شده توسط سایت ایران مورینگا

 

 

 

عنوان مقاله:

بررسی عصاره برگ مورینگا اولیفیرا و خواص ضد تکثیریِ انتخابیِ سرطان در آن

چکیده

مورینگا اولیفیرا، درختِ بومی تعدادی از کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریكا مرکزی است و قرن ها از آن در طب سنتی استفاده شده است. با توجه به ترکیبات زیست فعال در برگ های مورینگا، گمان می رود که عصاره برگ این گیاه، خواص ضد تکثیری انتخابی بر روی سرطان داشته باشد.

تحقیقات قبلی در رابطه با این موضوع انجام شده است، اما طراحی ضعیفِ آزمایشگاهی و تجربی به علت عدم رعایت کنترل‌های لازم، مشروعیت ادعای ضد سرطانی بودن این گیاه را محدود کرده است. در حالی که تحقیقات قبلی نشان داده اند که عصاره برگ مورینگا قادر به کشتن سلول های سرطانی است، اما این تحقیقات در اثبات تاثیرات مثبت عصارۀ برگِ مورینگا بر سلول های سالم شکست خورده است.

زمانی ادعای ضد سرطانی بودن برای ایجاد امکان درمان سرطان در آینده با این گیاه کفایت می کند که عصارۀ برگ مورینگا به سلولهای غیر سرطانی آسیب نرساند و لازم است که به عنوان یک عامل کُشندۀ انتخابی سرطان مورد توجه قرار گیرد. مطالعه حاضر با استفاده از دو نوع بافت، از رده‌های سلولیِ سرطانی و غیر سرطانی طراحی شده است. این رده‌های سلولی با استفاده از افزایش غلظت عصارۀ برگ مورینگا تحت درمان قرار گرفتند. پس از ۴۸ ساعت، تکثیر سلولی با آزمونِ “تکثیر سلولی غیر رادیو اکتیو آبی” اندازه گیری شد و تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت. نتایج نشان داد که عصارۀ برگ مورینگا اثر معنی داری بر روی رده‌های سلولی پستان، چه سرطانی و چه غیر سرطانی ندارد. با این حال، نتایج نشان می دهد که اختلاف آماری معنی داری در تکثیر سلولی در ردۀ سلولی ریه وجود دارد. غلظت های پایین عصارۀ برگ گیاه باعث افزایش تکثیر سلولی در سلول های سالم ریه می شود، در حالیکه هیچ اثری بر سلول های سرطانی ریه ندارد. اثرات در غلظت های بالاتر معکوس می‌شوند.

این امر می تواند به دلیل تفاوت پاسخ سلولی بین سلول‌های سرطانی ریه و سلول‌های سالم ریه باشد. یافته های میکروسکوپیک نتایج کیفی را فراهم کرد که به تعیین روش مرگ سلول های تحت تاثیر قرار گرفته با عصاره برگ مورینگا کمک کرد. در حالت ایده آل، یک درمان موثر سرطان باید سلول‌های سرطانی را به وسیله آپوپتوز بکُشد نه نکروز. با این حال، یافته ها نشان می دهد که نکروز، حالتِ اولیۀ مرگ در سلول‌های سرطانی ریه است، در حالی که سلول های سرطان پستان هیج نشانه‌ای از مرگ سلولی بروز ندادند. این تحقیق رد می‌کند که عصاره برگ مورینگا یک عاملِ کشندۀ سرطان است. بنابراین، تحقیقات بیشتری باید برای درک این یافته های جدید انجام شود.

مقدمه

مورینگا اولیفیرا یک درخت سر سخت با برگ های کوچک و بیضی  و یک تنۀ نازک است. این گیاه در مکان های خشک رشد می کند و غلاف هایِ بزرگِ حاویِ دانه های جوان از شاخه های آن آویزان هستند. مورینگا یک درخت با نام های متعددی است از نامِ درخت ترب کوهی و درخت ران مرغی در هند گرفته تا درخت بنزولیو در هائیتی؛ با این حال، نام “درخت معجزه” به طور معمول برای این گیاه استفاده می‌شود (۱).

مورینگا برای قرن ها در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار گرفته است و پیشینۀ استفاده از آن به رومیان و یونانیان باستان برمی‌گردد. طبِ آیورودیک، که یکی از قدیمی ترین سیستم های شفا بخشیِ کامل در جهان به حساب می‌آید، ادعا می کند که مورینگا می تواند تا ۳۰۰ بیماری را از بین ببرد و علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، برگ های آن نیز دارای خواص درمانی هستند (۲).

استفاده های سنتی از مورینگا بسیار زیاد است که شامل درمان بیماری‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی و انگلی، همراه با بیماری‌های آسم، بیماری‌های گردش خون، اختلالات التهابی و هاضمه می‌باشد (۳).

سایر بیماری های که می‌توانند هدف این گیاه قرار بگیرند عبارتند از مالاریا، تب تیفوئید، آرتریت، فشار خون بالا و دیابت. به دلیل توانایی مورینگا برای بهبود بخشی به سیستم ایمنی، درمان اچ آی وی و علائم ایدز نیز محتمل است (۲).

تمام قسمتهای مورینگا کاربردی هستند و مورد استفاده‌های گوناگونی قرار گرفته اند، حتی دانه های این گیاه قادر به خالص سازیِ آب است (۳).

با استفاده از این لیستِ گسترده از خواص داروییِ سنتی، شگفت آور نیست که بگوییم مورینگا همراه شده است با ترکیباتی شیمیایی در درون خود، که خواصِ فیتوشیمیِ عجیب و غریبی به آن داده است. ترکیباتِ آشنایی که به مورینگا ارزش غذایی بالایی را می‌دهد مقدار فراوانی از پروتئین، کلسیم، آهن، فیبر، ویتامین A و ویتامین B می‌باشد. با توجه به این مولفه ها، مورینگا در حال حاضر به عنوان یک غذای فوق العاده (سوپر غذا) تبلیغ می‌شود و ارزش غذایی بالاتری نسبت به سایر سبزیجات مغذی مانند کلم دارد. نگاهی عمیق تر به ترکیبات بیولوژیکِ درونِ برگِ مورینگا نشان می دهد که چه چیزی مسئولِ خواص دارویی این گیاه است. مورینگا حاوی گلوکوزینولات‌ها و ایزوتیوسیانات‌ها است که هر دو از پتانسیل بالایی در پیشگیری از سرطان برخوردارند. گلوکوزینولات‌ها پیش مادۀ طبیعی ایزوتیوسیانات‌ها هستند. در حالی که شیوه دقیق عمل هنوز ناشناخته است اما تحقیقات نشان داده که ایزوتیوسیانات‌ها عوامل سرکوب کننده سرطان هستند (۴، ۵).

تعدادی از مطالعات سرطان بر روی مورینگا توسط محققان با ارائه نتایج آزمایشگاهی منتشر شده است و نتیجه‌گیری می‌کنند که مورینگا فعالیتِ ضد سرطانی دارد (۶، ۷، ۸، ۲).  اما پس از بررسی عمیق‌ترِ مطالعات انجام شده، مشخص شد که هیچ کنترل منفی در آزمایش‌ها مورد استفاده قرار نگرفته است (۷، ۸). در حالی که نشان داده شده است عصاره برگ مورینگا فعالیت ضد سرطانی دارد اما هیچ شاهدی وجود ندارد که عصارۀ برگِ گیاه همان سلول های سالم را نیز نابود نکند.

این تحقیق صرفا نشان می دهد که در غلظتِ مشخصی از عصارۀ برگ مورینگا، سلول های سرطانی زنده نخواهند ماند و نتیجه درست مانند زمانی بود که سلول‌ها اصلا تحت درمان با مورینگا قرار نگرفته بودند. خوب این ادعایی ناچیز و ضعیف است. اگر سلول های سالم به همان میزان کشته شوند یا آسیب ببینند، عصارۀ برگ مورینگا احتمالا به یک داروی سرطانی تبدیل نخواهد شد. همچنین باید حلالی که عصاره در آن حل شده مورد ارزیابی قرار گیرد. حلالِ بدون عصاره باید به طور جداگانه به سلول ها اعمال شود تا تأیید شود که اثر ضد سرطانی را، حلال تولید نمی کند. جنبه دیگری که باید در نظر گرفته شود تا احتمالا مورینگا را به عنوان عامل درمان سرطان تعیین کند، نوع مرگ سلولی است که در نتیجۀ آپوپتوز است یا نکروز. سلول های آپوپتوزی تحت انقباض و چگالش هسته قرار می گیرند و از سلول‌های همسایه یا ماتریکس خارج سلولی جدا می شوند. با دستیابی به این نوع از مرگ سلولی، محیط بیرونِ سلول بطور کامل بی تاثیر می‌شود.

با این حال، نکروز یک “مرگِ سلولیِ اتفاقی” محسوب می شود که غیرقابل کنترل و فاقد نظم است. هنگامی که سلولهایِ سرطانی دچارِ نكروز می‌شوند، غشای سلولی به نحوی مختل می شود كه در نتیجۀ آن ترکیباتِ داخل سلولی به محیط پیرامون آن سرازیر می شود. این انتشار مواد به بیرونِ سلول، منجر به یک پاسخ التهابی توسط سلول‌های ایمنی می شود که احتمالا می‌تواند منتهی به رشدِ بیشترِ تومور گردد (۹). با توجه به این اطلاعات، مهم است که آزمایشی برایِ مرگِ سلولیِ برنامه‌‌ریزی شده بر روی سلول های سرطانی طراحی شود. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا عصاره برگِ مورینگا دارایِ خواص ضد تکثیریِ انتخابیِ سرطان است یا خیر و آیا در آینده می تواند به عنوان یک درمان احتمالی سرطان مطرح باشد، لازم است.

روش‌ها- مواد گیاهی

مورینگا اولیفیرا یک درخت سر سخت با برگ های کوچک و بیضی  و یک تنۀ نازک است. این گیاه در مکان های خشک رشد می کند و غلاف هایِ بزرگِ حاویِ دانه های جوان از شاخه های آن آویزان هستند. مورینگا یک درخت با نام های متعددی است از نامِ درخت ترب کوهی و درخت ران مرغی در هند گرفته تا درخت بنزولیو در هائیتی؛ با این حال، نام “درخت معجزه” به طور معمول برای این گیاه استفاده می‌شود (۱).

مورینگا برای قرن ها در پزشکی سنتی مورد استفاده قرار گرفته است و پیشینۀ استفاده از آن به رومیان و یونانیان باستان برمی‌گردد. طبِ آیورودیک، که یکی از قدیمی ترین سیستم های شفا بخشیِ کامل در جهان به حساب می‌آید، ادعا می کند که مورینگا می تواند تا ۳۰۰ بیماری را از بین ببرد و علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، برگ های آن نیز دارای خواص درمانی هستند (۲).

استفاده های سنتی از مورینگا بسیار زیاد است که شامل درمان بیماری‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی و انگلی، همراه با بیماری‌های آسم، بیماری‌های گردش خون، اختلالات التهابی و هاضمه می‌باشد (۳).

سایر بیماری های که می‌توانند هدف این گیاه قرار بگیرند عبارتند از مالاریا، تب تیفوئید، آرتریت، فشار خون بالا و دیابت. به دلیل توانایی مورینگا برای بهبود بخشی به سیستم ایمنی، درمان اچ آی وی و علائم ایدز نیز محتمل است (۲).

تمام قسمتهای مورینگا کاربردی هستند و مورد استفاده‌های گوناگونی قرار گرفته اند، حتی دانه های این گیاه قادر به خالص سازیِ آب است (۳).

با استفاده از این لیستِ گسترده از خواص داروییِ سنتی، شگفت آور نیست که بگوییم مورینگا همراه شده است با ترکیباتی شیمیایی در درون خود، که خواصِ فیتوشیمیِ عجیب و غریبی به آن داده است. ترکیباتِ آشنایی که به مورینگا ارزش غذایی بالایی را می‌دهد مقدار فراوانی از پروتئین، کلسیم، آهن، فیبر، ویتامین A و ویتامین B می‌باشد. با توجه به این مولفه ها، مورینگا در حال حاضر به عنوان یک غذای فوق العاده (سوپر غذا) تبلیغ می‌شود و ارزش غذایی بالاتری نسبت به سایر سبزیجات مغذی مانند کلم دارد. نگاهی عمیق تر به ترکیبات بیولوژیکِ درونِ برگِ مورینگا نشان می دهد که چه چیزی مسئولِ خواص دارویی این گیاه است. مورینگا حاوی گلوکوزینولات‌ها و ایزوتیوسیانات‌ها است که هر دو از پتانسیل بالایی در پیشگیری از سرطان برخوردارند. گلوکوزینولات‌ها پیش مادۀ طبیعی ایزوتیوسیانات‌ها هستند. در حالی که شیوه دقیق عمل هنوز ناشناخته است اما تحقیقات نشان داده که ایزوتیوسیانات‌ها عوامل سرکوب کننده سرطان هستند (۴، ۵).

تعدادی از مطالعات سرطان بر روی مورینگا توسط محققان با ارائه نتایج آزمایشگاهی منتشر شده است و نتیجه‌گیری می‌کنند که مورینگا فعالیتِ ضد سرطانی دارد (۶، ۷، ۸، ۲).  اما پس از بررسی عمیق‌ترِ مطالعات انجام شده، مشخص شد که هیچ کنترل منفی در آزمایش‌ها مورد استفاده قرار نگرفته است (۷، ۸). در حالی که نشان داده شده است عصاره برگ مورینگا فعالیت ضد سرطانی دارد اما هیچ شاهدی وجود ندارد که عصارۀ برگِ گیاه همان سلول های سالم را نیز نابود نکند.

این تحقیق صرفا نشان می دهد که در غلظتِ مشخصی از عصارۀ برگ مورینگا، سلول های سرطانی زنده نخواهند ماند و نتیجه درست مانند زمانی بود که سلول‌ها اصلا تحت درمان با مورینگا قرار نگرفته بودند. خوب این ادعایی ناچیز و ضعیف است. اگر سلول های سالم به همان میزان کشته شوند یا آسیب ببینند، عصارۀ برگ مورینگا احتمالا به یک داروی سرطانی تبدیل نخواهد شد. همچنین باید حلالی که عصاره در آن حل شده مورد ارزیابی قرار گیرد. حلالِ بدون عصاره باید به طور جداگانه به سلول ها اعمال شود تا تأیید شود که اثر ضد سرطانی را، حلال تولید نمی کند. جنبه دیگری که باید در نظر گرفته شود تا احتمالا مورینگا را به عنوان عامل درمان سرطان تعیین کند، نوع مرگ سلولی است که در نتیجۀ آپوپتوز است یا نکروز. سلول های آپوپتوزی تحت انقباض و چگالش هسته قرار می گیرند و از سلول‌های همسایه یا ماتریکس خارج سلولی جدا می شوند. با دستیابی به این نوع از مرگ سلولی، محیط بیرونِ سلول بطور کامل بی تاثیر می‌شود.

با این حال، نکروز یک “مرگِ سلولیِ اتفاقی” محسوب می شود که غیرقابل کنترل و فاقد نظم است. هنگامی که سلولهایِ سرطانی دچارِ نكروز می‌شوند، غشای سلولی به نحوی مختل می شود كه در نتیجۀ آن ترکیباتِ داخل سلولی به محیط پیرامون آن سرازیر می شود. این انتشار مواد به بیرونِ سلول، منجر به یک پاسخ التهابی توسط سلول‌های ایمنی می شود که احتمالا می‌تواند منتهی به رشدِ بیشترِ تومور گردد (۹). با توجه به این اطلاعات، مهم است که آزمایشی برایِ مرگِ سلولیِ برنامه‌‌ریزی شده بر روی سلول های سرطانی طراحی شود. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا عصاره برگِ مورینگا دارایِ خواص ضد تکثیریِ انتخابیِ سرطان است یا خیر و آیا در آینده می تواند به عنوان یک درمان احتمالی سرطان مطرح باشد، لازم است.

روش‌ها- استخراج

پودر برگ مورینگا (MOL) به میزان ۳.۷۴ گرم توسط یک دستگاه سوکسله با ۹۵٪ اتانول استخراج شد. استخراج برای ۸ ساعت به طول کشید تا تمام اجزای قابل حل، در حلال حل شود. سپس از یک تبخیر کننده روتاری برای تبخیرِ حلال در دمای ۶۰ درجه سانتیگراد استفاده شد. عصاره برگ مورینگا به مقدار ۰.۴ گرم جمع آوری شد. همین روش استخراج برای پودر برگِ “مورینگای کولی کولی” یا (MOP) هم تکرار شد. از عصاره جامد جمع آوری شده برای تهیۀ یک محلولِ ۵ میلی گرم بر میلی لیتر، از هر عصارۀ مورینگا استفاده شد که حلالِ آن اتانولِ ۹۵٪ بود.

کشت سلولیِ A549/NL20 و MDA-MB-231/MCF-10A

ردۀ سلولیِ کارسینومای ریۀ انسانی A549 (ATCC no. CRM-CCL-185) در محیط رشدِ DMEM محتوی ۱۰% سرم جنین گاو (FBS) و ۱۰۰ میکروگرم در میلی لیتر جنتامایسین کشت داده شد. ردۀ سلولی ریۀ انسانی NL20 (ATCC no. CRL-2503) در محيطِ رشدِ Hams F12 کشت شد که حاوی ۱.۲ گرم بر لیتر بی کربنات سدیم، ۱.۸ گرم بر لیتر گلوکز و ۱میلی‌مولار اِلگلوتامین بود. دیگر مواد افزودنی شامل موارد زیر بودند: ۱.۵ گرم بر لیتر بی کربنات سدیم، ۲.۷ گرم بر لیتر گلوکز، ۲۰۰ میلی مولار الگلوتامین، ۱۰ میلی مولار اسید آمینۀ غیر ضروری، ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر انسولین، ۱۰ میلی گرم بر میلی لیتر ترانسفرین، ۱۰۰ درصد سرم جنین گاو (FBS)، ۱/۰ میکروگرم در میکرو لیتر فاکترِ رشدِ اپیدرمال، ۵ میکروگرم در میکرو لیتر هیدروکورتیزون و ۱۰۰ میکروگرم در میکرو لیتر جنتامایسین. ردۀ سلولیِ کارسینومای پستانِ انسان MDA-MB-231 (ATCC no. CRM-HTB-26) در محیط کشتِ RPMI حاوی ۱۰٪ FBS کشت داده شد.  ردۀ سلولی پستان انسان MCF-10A (ATCC no. CRL-10317) در محیط رشدِ DMEM محتوی ۵٪ سرم اسب، ۲۰ نانوگرم بر میلی لیتر EGH، ۵/۰ میلی گرم بر میلی لیتر هیدروکورتیزون، ۱۰۰ نانوگرم بر میلی لیتر توکسین کولرا، ۱۰ میکروگرم در میلی لیتر انسولین و ۵ میلی لیتر محلولِ پنیسیلین/استرپتومایسین، کشت داده شد. تمام رده‌های سلولی در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد با ۵٪ CO2 رشد داده شدند.

روش‌ها- رقتِ عصاره ها

محلولِ ذخیرۀ ۵ میلی گرم بر میلی لیتر عصارۀ MOL برای رسیدن به غلظت های نهایی ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر، ۲۰۰ میکروگرم در میلی لیتر، ۱۰۰ میکروگرم در میلی لیتر و ۵۰ میکروگرم در میلی لیتر رقیق شد و در محیط های سلولیِ A549، NL20، MDA-MB-231 و MCF-10A قرار گرفت. محلولِ ذخیرۀ ۵ میلی گرم بر میلی لیتر از عصارۀ MOP نیز برای برهمکنش با همان محیط‌های سلولی و به همان غلظت‌ها، رقیق شد. به منظور لحاظ کردنِ یک کنترل منفی در آزمایش، رقت های مشابه برای برهمکنش با انواع محیط‌های سلولی با استفاده از حلالِ اتانولِ  ۹۵٪ به جای عصارۀ مورینگا، ساخته شد.

روشها- آزمونِ تکثیر

چهار پلیتِ ۹۶ چاهکِ کشت سلولی استفاده گردید که ۳۹ چاهک  از هر پلیت به هر نوع ردۀ سلولی اختصاص داشت که شامل ۵۰۰۰ سلول در هر ۲۰۰ میکرولیتر می‌شد. سپس پلیت ها یا همان صفحات به مدت یک شب در ۳۷ درجه سانتيگراد انکوباته شدند. پس از انكوباسيون، سلولها در سه تكرار با هر يك از غلظت‌های عصارۀ MOL و MOP و كنترلِ اتانول تحت برهمکنش قرار گرفتند. مجددا صفحات به مدت ۴۸ ساعت در دماي ۳۷ درجه سانتيگراد انکوباته شدند. پس از ۴۸ ساعت انكوباسيون، صفحاتِ ۹۶ چاهکِ کشت سلولی، به مدت يك دقيقه با شتاب ۶۰۰ جی، سانتریفیوژ شد. محیط‌های رشد حذف شدند بنابراین ۱۰۰ میکرولیتر از محیط‌های تازه به هر چاهک اضافه شد تا هر گونه تفاوت اسپکتروفتومتری ناشی از تغلیظِ عصاره‌ها حذف شود. آزمونِ “تکثیر سلولیِ غیر رادیواکتیوِ آبی” با استفاده از پروتکلش انجام شد و صفحات به مدت ۳.۵ ساعت انکوباته شدند. سپس صفحات ۹۶ چاهکِ کشتِ سلولی، توسط یک دستگاه پلیت ریدر (خواننده صفحات) در ۴۹۰ نانومتر خوانده شد و داده ها جمع آوری شد و مقادیرِ پس زمینه از داده های اصلی کم شد.

(ترجمه شده توسط سایت ایران مورینگا)

روشها- تصویربرداری میکروسکوپی

سلول ها با غلظت ۱۰،۰۰۰ سلول در ۱۳۳ میکرولیتر از محیط، دوباره غوطه ور شدند. این سلول ها در یک اسلاید محفظه ای ۸ سلولی قرار داده شدند و به مدت ۲۴ ساعت در دماي ۳۷ درجه سانتيگراد انكوباته گردیدند. سپس سلولها با ۶۷ میکرولیتر کنترل اتانول و عصارۀ MOL با غلظت‌های ۵۰ میکروگرم در میلی لیتر و ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر، تحت برهمکنش قرار گرفتند و به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد انکوباته شدند. چاهک‌های تحت برهمکنش با عصارۀ MOL و چاهک هایِ کنترل، توسطِ کیتِ تشخیصیِ بیوتیومِ آپوپتوز، نکروز و سلول سالم با استفاده از پروتکل داده شده در اطلاعات محصول رنگ آمیزی گردیدند. سپس صفحات سلولی با میکروسکوپِ معکوسِ نیکون مدلِ TiEclipse تصویر برداری شدند.(ترجمه شده توسط سایت ایران مورینگا)

روشها- محاسبات آماری

“تغییرات فولد” از میانگینِ مقدارِ کنترل، از داده های خام محاسبه شد و در همه محاسباتِ آماری مورد استفاده قرار گرفت، یعنی جایی که “تغییر فولد”برابر بود با جذبِ برهمکنش که تقسیم شده است به میانگینِ جذبِ کنترلِ اتانول. مقادیر تغییرات فولد، اثرات اتانولِ موجود در عصارۀ MOL و MOP را در تکثیر سلول ها محاسبه می‌کند، بنابراین می‌توان اثرِ خودِ عصارۀ مورینگا بر تکثیر سلولی را به جای اثرِ ترکیبِ مورینگا و اتانول، مشاهده کرد. تغییرات فولد همچنین اجازه می‌دهد که مقایسۀ مستقیمی را بین رده های سلولی ایی انجام دهیم که پاسخ های متفاوتی را به تغییرات درجه حرارت ورنگِ اعمالی در آزمونِ “تکثیر سلولی غیر رادیواکتیو آبی” نشان دادند. آزمون Levene با استفاده از نرم افزار JASP، نسخه ۰.۷.۵.۵ محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل دو طرفۀ ANOVA با استفاده از روش بُنفرونی و با کمک نرم افزارِ Prismm GraphPad محاسبه شد. تفاوت از لحاظ آماری معنی دار بود هنگامی که “پی ولیو” کوچکتر یا مساویِ ۰۵/۰ شد.

نتایج

اثر عصارۀ برگ مورینگا اولیفیرا بر روی تکثیر سلولیِ رده‌های MDA-MB-231، MCF-10A، A549 و NL20 مورد آزمایش قرار گرفت. آزمون اولیۀ Levene نشان داد که واریانسِ نابرابر در شرایط وجود دارد. از آنجا که این موضوع، فرضیۀ ANOVA را نقض کرد، ANOVA با درک این نکته مطرح شد که پتانسیل خطاهای نوعِ یک وجود دارد.

اثرات عصارۀ MOL و MOP بر روی تکثیر سلول های پستان

مقادیر جذب خام از رده‌های سلولیِ MDA-MB-231 و MCF-10A که تحت برهمکنش با عصارۀ MOL و MOP قرار گرفته بودند، هیچ روندِ مشخصی را در تکثیرِ سلول‌ها نشان ندادند ( ۱). یک ANOVA بر روی مقادیر “تغيير فولد” برایِ برهمکنشِ عصاره های MOL و MOP بر رده‌های سلولیِ MDA-MB-231 و MCF-10A تکميل شد و هيچ اهمیت آماری در هيچيک از غلظت‌های عصاره نشان داده نشد (پی ولیو بزرگتر از ۰۵/۰). همچنین هیچ روند مشخصی در تکثیر سلولی برای هر دو ردۀ سلول پستان دیده  نشد ( ۲).

اثرات عصارۀ MOL و MOP بر روی تکثیر سلول های ریه

مقادیرِ جذب خام رده‌های سلولیِ A549 و NL20 که تحت برهمکنش با عصارۀ MOL و MOP قرار گرفته بودند، نشان داد که افزایش مقدار اتانول تاثیر منفی روی تکثیرِ ردۀ سلولیِ A549 دارد، اما هنگامی که در ترکیب با مورینگا مورد استفاده قرار می‌گیرد، تعداد سلول‌ها را افزایش می دهد ( ۳). به واسطۀ مقادیر جذب خیلی پایینی که در  ۳ نشان داده شده، مشخص شد که ردۀ سلولیِ NL20 نسبت به ردۀ سلولیِ A549 پاسخ متفاوتی را به آزمونِ “تکثیر سلولی غیر رادیواکتیو آبی” نشان دادند. تفاوتِ جذبِ بینِ رده‌های سلولی را می توان با محاسبه مقادیر “تغییر فولد” بدست آورد. یک ANOVA بر روی مقادیر “تغيير فولد” برایِ برهمکنشِ عصاره های MOL و MOP بر ردۀ سلولیِ A549 هيچ اهمیت آماری را در هيچيک از غلظت‌های عصاره نشان نداد (پی ولیو بزرگتر از ۰۵/۰). اگر چه داده های حاصل از ردۀ سلولیِ A549 فاقد اهمیت آماری بودند، یک روندِ رو به افزایشی در تکثیر سلولی، با افزایش غلظت MOL و MOP وجود دارد. در غلظت‌های ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ MOL و MOP، تغییر فولد در تکثیرِ ردۀ سلولیA549 ، از کنترل متفاوت نبود. با این حال، در غلظت‌های ۲۰۰ و ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ MOL و MOP، تغییر فولد در تکثیرِ ردۀ سلولیA549 ، دو برابرِ کنترل بود ( ۴). یک ANOVA روی برهمکنش بر ردۀ سلولی NL20 نشان داد که در ۵۰ میکروگرم بر میلی لیتر عصارۀ MOL پی ولیو کوچکتر و مساوی ۰۰۱/۰ است، در ۵۰ میکروگرم بر میلی لیتر عصارۀ MOP پی ولیو کوچکتر و مساوی ۰۵/۰ است، در ۱۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر عصارۀ MOP پی ولیو کوچکتر و مساوی ۰۰۱/۰ است و یک تغییر فولد معادل ۹ برابرِ کنترل وجود دارد. دو تا از بالاترین غلظت‌های عصارۀ MOL و عصارۀ MOP بر روی ردۀ سلولیِ NL20، هیچ اهمیت آماری را نشان ندادند به گونه ای که میزان تکثیرِ سلولی کمتر از کنترل بود ( ۴).

ارزیابی مرگِ سلولی

رنگ آمیزی سلول ها و تصویربرداری میکروسکوپی اجازه می دهد که مرگ سلولی، در هر یک از رده‌های سلولی و در پایین ترین و بالاترین غلظت عصارۀ MOL، مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر چه این نتایج کمی نیست اما اطلاعات بدست آمده می تواند تصویری بزرگتر از آنچه که بعد از افزودن عصارۀ MOL اتفاق می افتد را ارائه دهد. به نظر می رسد سلول های MCF-10A در ۵۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ MOL عمدتا به وسیلۀ آپوپتوز می‌میرند، در حالی که در ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ   MOLمرگ سلولی عمدتا توسط نکروز صورت می‌گیرد ( ۵). این یافته ها حاکی از آن است که با وجود افزایشِ غلظتِ عصارۀ MOL، تغییرات کلی در تعداد سلول‌ها مشاهده نمی شود ( ۲)، با افزایشِ غلظتِ عصارۀ MOL، روش مرگِ سلولی نیز تغییر می کند. سلول های MDA-MB-231 در هر دو غلظت عصارۀ MOL، سالم ماندند و مرگ و میر محدودی در آنها مشاهده شد ( ۵). در ۵۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ MOL، درصدِ بسیار کمی از مرگ سلولی در ردۀ سلولیِ NL20 مشاهده شد حال آنکه این درصد برای سلول های NL20 که با ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصارۀ MOL برهمکنش داده‌اند بیشتر است ( ۶). این یافته ها کاملا با دیتای بدست آمده در ارتباط با تکثیر، هماهنگ است و نشان می دهد که سلول های NL20 در غلظت‌های پایین از عصارۀ MOL، تکثیرِ بیشتری دارند و در غلظت‌های بالا از عصارۀ MOL، تکثیرِ کمتر ( ۴). مرگِ سلولی که در سلول‌های NL20 توسطِ ۳۰۰ میکروگرم در میلی لیتر از عصاره MOL دیده می شود، بوسیله آپوپتوز رخ می‌دهد نه نکروز ( ۶). در سلول‌های A549 هم به نظر می رسد افزایش نکروز به وسیلۀ افزایشِ غلظتِ عصارۀ MOL، روی می‌دهد ( ۶).

بحث پایانی

نقضِ آزمونِ Levene محدودیتِ احتمالی در یافته‌های این تحقیق را بیان می‌کند یعنی نشان می‌دهد که اهمیتی که به واسطۀ ANOVA ها بیان می‌شود، می‌تواند نتایجِ مثبتِ کاذب باشد. با این حال، روندِ داده‌ها آشکارا بیان می‌کند که داده‌های تکثیرِ سلولیِ جمع آوری شده در این مطالعه نشان می‌دهد که غلظت‌های پایینِ عصارۀ برگِ مورینگا باعثِ افزایشِ تکثیرِ سلول‌های سالم، به ویژه در سلول‌های سالمِ ریه می شود ( ۴). تصاویرِ جمع آوری شده توسطِ تصویربرداریِ میکروسکوپی نشان داد که مرگ در سلول‌های سالم در غلظت‌هایِ پایین از عصارۀ MOL بوسیلۀ آپوپتوز است ( ۵ و ۶). در ارتباط با روشِ مرگِ سلولی، آپوپتوز به نكروز ترجیح داده می‌شود، زیرا از تاثیرِ سلولِ مرده بر محیطِ بیرون، جلوگیری می كند. غلظت‌های بالای عصارۀ برگِ مورینگا موجبِ کاهشِ تکثیرِ سلولی در سلول‌های سالمِ ریه می‌شود ( ۴)، به این معنی که ممکن است یک بازه‌ای از غلظتِ بهینۀ عصارۀ برگِ مورینگا برای سلول‌های سالم وجود داشته باشد. در موردِ رده‌های سلولِ سرطانی، سطوحِ پایینِ عصارۀ برگِ مورینگا بر روی سلول‌هایِ سرطانی پستان یا سلول‌هایِ سرطانی ریه تأثیرِ قابلِ توجهی نداشت ( ۲ و ۴). در واقع، سلول‌های سرطانی ریه با افزایشِ غلظتِ عصاره‌های MOL و MOP، افزایشِ قابلِ توجهی در تکثیرِ سلولی نشان دادند ( ۴)، این موضوع، احتمالِ این که مورینگا می تواند به عنوانِ یک عاملِ سرکوب کنندۀ سرطان مطرح باشد را مردود می‌کند. تصویربرداری میکروسکوپی از سلول‌های سرطانی نیز نتایجِ امیدوار کننده‌ای برای استفاده از مورینگا به عنوانِ یک گزینه برای درمانِ سرطان را نشان نداد، زیرا به نظر نمی‌رسد که مرگ سلولی در سلول‌های سرطانِ پستان، اتفاق افتاده باشد (۵). این یافته‌ها مغایرت دارد با مطالعۀ مشابهی که با همین سلول‌های سرطانِ پستان (MDA-MB-231) تحتِ برهمکنش با عصارۀ برگِ مورینگا، صورت گرفت و بقایِ سلولیِ بسیار پایینی را بوسیلۀ آپوپتوز در هنگامِ اعمالِ بیش از ۲۵۰ میکروگرم در میلی‌لیتر از عصاره، گزارش نمود (۷).  مرگِ سلولی در سلول‌هایِ A549 نشان می‌دهد که با افزایشِ غلظتِ عصارۀ MOL، نکروز حالتِ اولیۀ مرگ است ( ۶). همچنین این یافته‌ها استفاده از مورینگا را به عنوانِ یک عاملِ سرکوب کنندۀ سرطان بی اعتبار می‌کند زیرا مرگِ سلولِ سرطانی ناشی از نكروز باعثِ بروزِ یک پاسخِ التهابی و رشدِ بیشترِ تومور می‌شود.

در هنگامِ مقایسۀ تفاوتِ بینِ عصارۀ MOL و MOP، بر روی تکثیرِ سلولی، تفاوتِ آماریِ قابلِ توجهی یافت نشد ( ۲ و ۴). تحقیقاتی که قبلا گزارش شده، نتیجه‌‌گیری‌های متضادی را در موردِ این موضوعِ تحتِ مطالعه، بیان کرده‌اند. اگر چه پژوهشِ آقایِ Asmari و همکارانش با استفاده از سلول‌هایِ سرطانیِ پستان نمی تواند صحیح باشد اما ما نتایجِ مشابهی در موردِ سلول‌هایِ سرطانیِ ریه، مشاهده کردیم. با این حال، نتیجه گیریِ متضاد را می توان  به دلیلِ لحاظ کردنِ کنترلِ اتانول دانست. مقادیرِ جذبِ اصلاح شده برایِ سلول‌هایِ A549 نشان داد که تعداد سلول‌ها با افزایشِ مقدارِ عصارۀ MOL و MOP، کاهش می‌یابد ( ۳)، که می‌تواند نتیجه گیری شود که مورینگا منجر به کاهشِ تکثیرِ سلول‌هایِ سرطانی می شود. با این حال، افزودنِ کنترلِ اتانول نشان داد که اتانول نیز بر روی تکثیرِ سلولی تأثیر می‌گذارد. با افزایشِ درصدِ اتانول، تعدادِ سلول‌ها کاهش می یابد ( ۳). با افزودنِ مورینگا، تعدادِ سلول‌ها به بالاتر از تعدادشان در آزمایشِ کنترل افزایش می‌یابد، که این نتیجه‌گیری می تواند تنها با استفاده از مقادیرِ “تغییرِ فولد” بدست آید. Asmari و همکارانش از این نظر که اثراتِ اتانول بر عصارۀ مورینگا را لحاظ نکردند، شکست خوردند ، این امر منجر به این نتیجه‌گیری شد که مورینگا سلول‌های سرطانی را کشته است، حال آن که در واقعیت، مورینگا سلول‌ها را به میزانِ اندکی از اثراتِ مضرِ اتانول نجات داده است. تحقیقاتِ آینده باید براین متمرکز شود که چرا اتانول چنین اثراتِ مضری را بر سلول‌های سرطانیِ ریه دارد در حالی که سلول‌های سرطانِ پستان از اتانول آسیبی نمی‌بینند.

تفاوت در پاسخِ تکثیرِ سلولی بر اثر اعمالِ اتانول، بین ردۀ سلولیِ ریه و ردۀ سلولیِ پستان، نشان دهندۀ تفاوتِ معنی‌داری بین دو ردۀ سلولی است. تحقیقاتِ گذشته همچنین نشان داده‌اند که عصارۀ برگِ مورینگا موجبِ کاهشِ رشدِ سلول‌های سرطانی می شود، در حالیکه هیچ مقایسه‌ای با اثرِ عصارۀ برگِ مورینگا بر سلول‌های سالم انجام نشده است (۷، ۸). یک مطالعه هم نشان داد که عصارۀ برگِ مورینگا سمیتِ سلولیِ بیشتری برای سلول‌های تومور دارد تا سلول‌های طبیعی (۶)، اما این یافته هم تضاد دارد ( ۲ و ۴). یک بحرانی که جامعۀ علمی در سال‌های اخیر با آن روبه رو بوده است، بحرانِ قابلیتِ تکرار‌پذیریِ نتایج است. درصدِ بالایی از مقالاتِ غیرِ بالینیِ سرطان، قابلیتِ تکرار پذیری ندارند و سوالاتِ جدیدی مطرح می‌شود که آیا آزمایشاتِ تحقیقاتی دارایِ کنترلِ مناسب هستند یا اینکه آیا راستگوییِ محققین باید موردِ پرسش قرار گیرد. اگر چه هدف از این مطالعه این نیست که انگیزه‌های دیگر دانشمندان را مورد سوال قرار دهد، نتایجِ متناقض، ممکن است نیرویِ محرکی برایِ تلاش‌های آینده در بازتولیدِ تحقیقاتِ مورد نظر باشد.

 

 نتایجِ این مطالعه، از استفادۀ از عصارۀ برگِ مورینگا به عنوانِ یک عاملِ کشندۀ سرطان یا گزینه‌ای برای درمانِ آیندۀ سرطان، پشتیبانی نمی کند؛ با این حال، این پژوهش، استفاده از مورینگا را برای استفاده‌های داروییِ دیگر بی اعتبار نمی‌سازد. افزایشِ تکثیرِ سلولیِ سلول‌های سالمِ ریه در غلظت‌های پایینِ عصارۀ برگِ مورینگا باعثِ تقویتِ خواصِ درمانیِ آن می‌شود که در طولِ قرن‌ها با مورینگا همراه بوده است و نشان می‌دهد که مورینگا برای سلول‌هایِ طبیعی در غلظتِ مناسب، مفید است. اگرچه بعید است که مورینگا یک عاملِ سرکوب کنندۀ سرطان باشد، اما ممکن است با افزایشِ تکثیرِ سلولیِ طبیعی و جلوگیری از رشدِ متاستازیِ سلول‌هایِ سرطانی، در پیشگیری از سرطان موثر باشد.

تحقیقاتِ بیشتری در آینده، باید برای تعیین پتانسیل واقعیِ مورینگا اولیفیرا در پزشکی انجام

میشود.

(ترجمه شده توسط سایت ایران مورینگا)

استفاده فقط با ذکر منبع مجاز می باشد.

دکتر پوریا خادمی
دکتر پوریا خادمیمتخصص سرطان اطلاعات بیشتر
ترجمه و بررسی مقاله توسط دکتر پوریا خادمی به سفارش سایت ایران مورینگا

عضویت
اطلاع از
guest
15 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین بیشترین رای
Inline Feedbacks
همه کامنتها را نشان بده
محمد زمانی
محمد زمانی
4 سال قبل

با سلام من در سایتها دیگر خوانده ام که مورینگا سرطان را درمان می کند آیا صحیح است؟

احمد
احمد
4 سال قبل
پاسخ به  محمد زمانی

خداقوت خدمت سایت ایران مورینگا
دوست عزیز اطلاعات بالا را با دقت بخون،با توجه به اطلاعاتی که در این سایت موجود است مثل اینکه مورینگا با وجود اینکه از سرطان پیشگیری می‌کند اما شواهد ضعیفی وجود دارد که سرطان را درمان کند.

زهرا ا
زهرا ا
4 سال قبل
پاسخ به  احمد

با سلام و خسته نباشید
من در چندین سایت خوندم که مورینگا سرطان را درمان می کند که از اطلاعاشون به نظر درست میومد ، شما ادعا کردین که درمان نمیکنه فقط پیشگیری میکنه.
نمیشه پذیرفت

پوریا خادمی
پوریا خادمی
4 سال قبل
پاسخ به  محمد زمانی

دوست گرامی، مطلب فوق ادعای سایت ایران مورینگا نیست بلکه ترجمۀ یکی از جدیدترین مقالات علمی در زمینۀ خواص ضد سرطانی مورینگاست که توسط محققین Southern Wesleyan University تهیه شده … اگر هم قسمت بحث رو با تامل و دقت زیاد مطالعه بفرمایید متوجه خواهید شد که چرا تحقیقات پیش از این با خطای بالایی مورینگا را یک عامل ضد سرطان معرفی می کردند.
به هر حال مورینگا یک پیشگیرندۀ قدرتمند سرطان است…

علی
علی
4 سال قبل
پاسخ به  پوریا خادمی

این حرف اصلا درست نیست
من خودم از نزدیک شاهد بیمارای سرطانی بودم که با دوره درمانی با مصرف کپسول مورینگا سلامتی کاملشون رو به دست آوردن
نتیجه این مقاله هم به این صورت هست که صرفا به این خاطر نوشتن که درآمد های تجارتی سرطان و پزشکانی که یک فقط به فکر جیبشون هستن. نه درمان مردم نونشون آجر نشه !!!

علی
علی
4 سال قبل
پاسخ به  پوریا خادمی

البته باید در کنار درمان سرطان با مورینگا طبع بدن هم شناخته بشه که سرد هست یا گرم یا صفرایی سودایی یا بلغمی و با رژیم غذایی سالم درمان تکمیل بشه چون همونطور که بقراط گفت تغذیه و بیماری ارتباط دقیقی باهم دارن و بیماری از تغذیه نامناسب به وجود میاد در بدن ، که هرشخص باید مناسب با طبع بدنش تغذیه رو رعایت کنه و این نکته هم فراموش نشه سیگار و قلیان پدر و مادر ایجاد سرطان هستن و فست فود و سرخ کردنی ها و چربی ها خیلی مضر هستن .
با آرزوی سلامتی برای همه شما

علی
علی
4 سال قبل

در مورد ایدز باید متاسفانه گفت که درمان نمیکنه فقط کنترل میشه یا تاخیر میندازه
بدترین بیماری لاعلاج ایدز هست

علی
علی
4 سال قبل

البته سندروم روده تحریک پذیر (IBS) رو دارم یک و نیم سال تحمل میکنم که به جرات میگم واقعا فلج میکنه انسان رو عوارضش … عصبی بودن معده و روده بزرگ و کوچک … جذب بسیار پایین مواد مغذی و ویتامین های مورد نیاز بدن … عوارض روحی و روانی بد افسردگی و اضطراب … خستگی و بی حالی و کاهش وزن قابل توجه که خوشبختانه تمام این عوارض ها و بیماری IBS کاملا با چای مورینگا قابل کنترل هست مشروط بر اینکه باید حتما قرص جذب گیاهی با چای مورینگا مصرف بشه چون چای مثل کپسول آنزیم گوارشی نداره که ۱۰۰ درصد جذب بدن بشه

سارا
سارا
4 سال قبل

سلام
منظورتون از قرص جذب گیاهی چیه؟

بهنام بوره
بهنام بوره
4 سال قبل
پاسخ به  سارا

با سلام،
باید عرض کنم شاید منظور ایشون آنزیمهایی هست که در مرحله ساخت حب یا قرص به آن اضافه میشود و باعث جذب بالاتر آن ماده گیاهی میگردد. البته قرص جدایی به نام قرص جذب گیاهی در بازار وجود ندارد.

علی
علی
4 سال قبل

مواظب باشید بیماری سندرم روده تحریک پذیر یا IBS اگه تا ۱۶ سال یا حتی شاید کمتر درمان نشه تبدیل به کولیت زخمی روده و سرطان روده میشه
خیلی مواظب باشید

بهزاد هرمزی
بهزاد هرمزی
2 سال قبل

برای درمان سرطان مفید هست یا نه؟ چه نوع سرطان و با چه میزان پیشرفتی رو میتونه درمان کنه؟

علی
علی
2 سال قبل

سلام مورینگا سرطان رو کامل درمان نمیکنه فقط تا حدی از پیشرفتش جلوگیری میکنه من خودم سال 96 حال بسیار وخیمی داشتم و خیلی لاغر بودم و هر روز افت فشار خون ناگهانی و زیر سرم که با آزمایش هام معلوم شد سرطان مقعد دارم که به کبد متاستاز کرده بود که کبد رو با شیمی درمانی مهار کردن بعد از اون سال 97 زد به مخچه و ستون فقرات که با دستگاه رادیوتراپی سایبر نایف مدل siemens کنترل کردن و هنوز زنده ام فعلاً بعضی روزا فشار از غده مقعدم میزنه به روده و معده و استخون درد و درد داخلی بدن حالت تشنج مانند که 10 بار هم تشنج کردم سر همین موضوع دکترم هم گفت فقط باید این مریضی رو 5 سال به 5 سال عقب بندازن با دستگاه سایبر درمان نداره شاید هم طول عمرم رو زیاد کنه و دیرتر از این مریضی بمیرم میخوام بهتون بگم که مورینگا که هیچ حتی دستگاه سایبرنایف هم نمیتونه به طور کامل این مریضی پیچیده رو درمان کنه لطفاً فریب درمان سرطان تو ترکیه با تروبیم و سایبر و خارج از کشور رو نخورید همه چیز دست خداست

سبد خرید
  • هیچ محصولی در سبد خرید شما وجود ندارد.
واتساپ
تلگرام
اینستاگرام
سوالی دارید؟از من بپرسید
15
0
نظرات شما را دوست خواهند داشت،کامنت بگذارید!x
0